Staropolski sos grzybowy przygotowujemy z aromatycznych grzybów zebranych jesienią w polskich lasach, a potem suszonych, by móc z nich korzystać przez cały rok.
Tradycyjna kuchnia polska od wieków wykorzystuje dary lasu i surowce runa leśnego. Grzyby są ważnym i cenionym składnikiem w kuchni staropolskiej, a wśród potraw z nich króluje staropolski sos grzybowy. Początkowo powszechne na wsiach, z czasem znalazły uznanie w wyższych kręgach społeczeństwa, a ich zbieranie było – obok uczt i polowań – popularną zabawą towarzyską chętnie organizowaną we dworach i opisywaną w literaturze, jak choćby Grzybobranie w “Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza.
Panienki za wysmukłym gonią borowikiem,
Którego pieśń nazywa grzybów pułkownikiem.
Wszyscy dybią na rydza; ten wzrostem skromniejszy
I mniej sławny w piosenkach, za to najsmaczniejszy,
Czy świeży, czy solony, czy jesiennej pory,
Czy zimą. Ale Wojski zbierał muchomory.
Grzyby przyrządzano od razu, albo suszono na słońcu lub na blasze, a także zasalano w glinianych garnkach (na Kresach), by zachowały świeżość mogły służyć w kuchni przez cały rok.
Staropolski sos grzybowy jest idealny do tradycyjnych polskich dań – kaszy gryczanej, domowych kopytek, placków ziemniaczanych. Ale doskonale smakuje też z kromką ciemnego pieczywa. Najchętniej podaję go z kaszą, buraczkami i ogórkami kiszonymi.
Staropolski sos grzybowy z “Pana Tadeusza”
Składniki
- 400 g suszonych grzybów
- ½ szkl. szklanki wywaru z grzybów
- 3 łyżki masła
- 1 biała cebula
- 3 ząbki czosnku
- 200 ml gęstej śmietany
- sól, pieprz
- natka pietruszki do dekoracji
Przygotowanie
- Grzyby namocz na noc. Podgotuj przez ok. godzinę do miękkości, ostudzone pokrój w drobne kawałki.
- Obierz i posiekaj cebulę i czosnek w drobną kostkę. Na patelni rozgrzej masło, podsmaż cebulę i czosnek na złoto.
- Dodaj posiekane grzyby i dolej 1/2 szklanki wywaru z grzybów. Gdy za bardzo odparuje, dolej jeszcze trochę; jeśli jest za rzadkie, dodaj i rozprowadź łyżkę mąki.
- Na koniec dolej zahartowaną śmietanę, wymieszaj i gotuj jeszcze przez ok. 3 minuty. Dopraw do smaku pieprzem i solą.
- Na talerzu oprósz posiekaną natką pietruszki.
