Zapiekanki to znany polski fast food, który cieszy się ogromną popularnością. Można zajadać się nimi na mieście, a także przyrządzić je samodzielnie w domu. Pojawiają się w wielu, często zaskakujących odsłonach. Czy jednak wiesz, kiedy pojawiły się w sprzedaży po raz pierwszy? Wyjaśniamy!
Początki polskich zapiekanek, czyli lata 70.
Zapiekanki pojawiły się w Polsce w latach 70. XX wieku. Stanowiły one odpowiedź na ograniczoną dostępność produktów spożywczych oraz brak fast foodów takich jak hamburgery czy hot-dogi, popularnych na Zachodzie. Jednak zapiekanki składały z podstawowych, łatwo dostępnych produktów, czyli pieczywa, pieczarek i sera. Były to składniki dość tanie i łatwo dostępne, dlatego szybko zyskały popularność w barach mlecznych oraz budkach gastronomicznych.
Ich popularność rosła z roku na rok, a charakterystyczne budki z zapiekankami zaczęły pojawiać się w wielu większych miastach, szczególnie w pobliżu dworców, targowisk czy centrów handlowych.
Zapiekanka, czyli fast food PRL-u
Panujący w okresie PRL-u czas niedoboru przyczynił się wzrostu popularności zapiekanek. Właśnie wtedy stały się jedną z najpopularniejszych przekąsek ulicznych, szybko zyskując status kultowego fast foodu. Na ich sukces wpłynęła wyjątkowa prostota, łatwa dostępność oraz fakt, że były niezwykle sycące. Okazały się idealnym posiłkiem dla każdego, kto poszukiwał szybkiego, niedrogiego dania.
Z czym podawano zapiekanki? Klasycznym dodatkiem do zapiekanek był keczup, który nie tylko podkreślał ich smak, ale również nadawał im charakterystyczny, dobrze znany wszystkim aromat. W czasach, gdy wybór sosów był bardzo ograniczony, keczup stanowił niemal obowiązkowy element tej przekąski. Ogromną zaletą zapiekanek był też fakt, że były szybkie w przygotowaniu. Wystarczy przekroić bagietkę, dodać pieczarki i ser, a całość umieścić następnie w piecu. Już po kilku minutach otrzymuje się pyszne, chrupiące danie. Zaletą zapiekanek była też niska cena, która czyniła je dostępnymi dla każdego.
W wielu miastach, zwłaszcza w większych aglomeracjach, powstawały specjalne punkty gastronomiczne, w których można było zamówić zapiekankę na wynos. Dla wielu osób była to idealna przekąska w drodze do pracy, szkoły lub na spotkanie z przyjaciółmi.
Zapiekanki po transformacji ustrojowej – zmiany w przepisach i smakach
W 1989 roku nastąpiła transformacja ustrojowa. Był to moment otwarcia się Polski na zachodnią kulturę, także kulinarną. Oznacza to, że w kraju pojawiło się wiele różnych, do tej pory niedostępnych fast foodów – od pizzy, przez burgery, po kebaby. Jednak wcale nie wyparły one zapiekanek z polskich ulic. Wręcz przeciwnie, zyskały one nowe życie.
W budki i pizzeriach zaczęły pojawiać się zapiekanki w nowej odsłonie. Serwowano je z różnymi sosami, mięsem, warzywami oraz innymi, wcześniej niedostępnymi składnikami. Oczywiście tradycyjna wersja z pieczarkami i serem zachowała swoją mocną pozycję, lecz nie da się ukryć, że rosła liczba zwolenników bardziej złożonych smaków i połączeń.
Współczesne zapiekanki
Zapiekanki cieszą się ogromną popularnością również dziś. Jada się je zarówno w dużych miastach, jak i małych miejscowościach. W ostatnich latach na mapie kulinarnej dużych miast pojawiły się restauracje i food trucki, które oferują zapiekanki w bardziej kreatywnych wersjach, wzbogacone o nietypowe składniki, takie jak awokado, wędzony łosoś, różne rodzaje serów czy pesto. Choć dzisiejsze zapiekanki różnią się od tych klasycznych, ich podstawą pozostaje prostota, a one same są niezmiennie sycące.
Zapiekanka to danie, które mimo upływu lat, zmieniających się smaków i trendów kulinarnych, pozostaje jednym z ulubionych posiłków ulicznych. Jest symbolem przeszłości, ale równocześnie częścią nowoczesnej miejskiej kuchni, która ewoluuje, by zaspokoić współczesne gusta i potrzeby smakowe. Pyszne zapiekanki zjesz np. tutaj: https://www.zapiekankarnia.pl/menu/zapiekanki-restauracja-zielona-gora.php.
Obecnie przyrządza się je z pieczywa o wyższej jakości. Zamiast zwykłej bułki pszennej, wykorzystuje się chrupiące bagietki, pieczywo razowe, a nawet ciabatty. Dzięki temu są bardziej aromatyczne i zyskują lepszą teksturę. Co więcej, obecnie w pieczarkach nie muszą znajdować się wyłącznie ser i pieczarki. Wręcz przeciwnie! Trafiają do nich rozmaite dodatki, które sprawiają, że zyskują nowy charakter. Mogą być bardziej wyraziste i oryginalne. Można dowolnie eksperymentować z serami – oprócz klasycznego żółtego sera coraz częściej używa się mozzarelli, gorgonzoli, parmezanu, a nawet oscypka.
Nierzadko wykorzystuje się także mięsa i wędliny, takie jak bekon, szynka parmeńska, kurczak, pepperoni, pulled pork, a nawet pastrami. Kolejne godne uwagi dodatki to rozmaite warzywa i zielenina. Zapiekanki świetnie smakują z rukolą, pomidorami, kiszoną cebulą, papryką, oliwkami, a nawet grillowanymi bakłażanami. Co więcej, zapiekanki znakomicie smakują z wszelkimi sosami, nie tylko ketchupem! Może być to sos czosnkowy, BBQ, musztardowo-miodowy, a nawet pesto czy aioli. Istotny jest także sposób podania – wiele miejsce dba o estetyczny sposób podania.
