Zostaliśmy zaproszeni na Festiwal Haluszków na Słowacji. Poznaliśmy tam tradycyjną recepturę na bryndzove haluszki.
Zdradzę Wam teraz oryginalny, tradycyjny przepis na bryndzové halušky, który przekazała mi Jana – gospodyni, którą spotkaliśmy we wsi Turecká na regionalnym Festiwalu Haluszków. Jana pochodzi z miejscowości Terchová na Słowacji, gdzie urodził się słynny zbójnik, Juraj Jánošík. Haluszki to jedno z moich ulubionych dań kuchni słowackiej. Poza Vyprážaným sýrem czy Česnekovą polévką – aromatyczną zupą czosnkową.
Bryndzove haluszki (Bryndzové halušky) to chyba najbardziej znana słowacka potrawa, choć te drobne kluseczki są powszechne w całym regionie karpackim. Po węgiersku to galuska albo nokedli, w Rumunii zjemy găluşcă, a w Serbii galuška. Powszechnie uważa się, że bryndzové halušky to tradycyjne, narodowe danie Słowacji. A to nie do końca prawda.
Kluseczki ziemniaczane z owczym serem i omastą stały się w u naszych południowych sąsiadów popularne stosunkowo niedawno. Etnografowie zbadali, że od stuleci typowym jedzeniem w tym regionie były kasze i ziarna – owies jęczmień, proso. “Owsianki” podawano zarówno na słodko – z miodem i owocami, jak i na słono – z tłuszczem i skwarkami. Haluszki dotarły na Słowację łukiem Karpat, za sprawą Wołochów z Rumunii. Szybko stały się tak popularne, że zaczęto je traktować jak potrawę narodową. Ale te najlepsze robi się właśnie w górskim regionie Małej i Wielkiej Fatry.
Kluseczki z ciasta ziemniaczano-mącznego przecierane są drewnianą łyżką przez specjalne sito wprost na osolony wrzątek. Podawane z bryndzą (serem z mleka owczego) stanowią tradycyjne danie z biednych, górskich regionów. A polane roztopioną słoniną i skwarkami były nie lada rarytasem. Na Słowacji haluszki podaje się także np. z kiełbasą, jagnięciną czy kapustą.
Včera som si kúpila do zásoby bryndzu. Mala som doma aj oravskú slaninku. Tak som sa rozhodla spraviť bryndzové halušky. Lenže neboli doma zemiaky. Požiadala som manžela, aby mi ich v záhrade vykopal. Obul si gumáky a zemiaky mi doniesol. Bola som prekvapená, že bez reptania. Asi preto, že bryndzové halušky má veľmi rád – opowiadała nasza gospodyni. Czyli w wolnym tłumaczeniu: Kupiłam bryndzę, w domu miałam orawską słoninkę i przyszła mi ochota przyrządzić bryndzové halušky. Poprosiłam męża, żeby poszedł za dom nakopać ziemniaków. Wzuł więc gumowce i poszedł, nawet specjalnie nie pomstował. Może dlatego, że bardzo lubi bryndzové halušky.
Kiedy będziecie w Małej Fatrze, w rodzinnych stronach Janosika, koniecznie wpadnijcie do restauracji Koliba w hotelu Diery. Podają tam doskonałe haluszki na kilkanaście sposobów.
Bryndzové halušky
Składniki
Haluszki
- ½ kg ziemniaków
- 250 g gładkiej mąki (jest to orientacyjna ilość, zależy od gatunku ziemniaków)
- 1 jajko
- 1 łyżeczka soli
Omasta
- 300 g bryndzy
- ½ l kwaśniej śmietany lub jogurtu naturalnego
- 200 g słoniny orawskiej (albo boczku lub szynki)
- 1 łyżka oleju
Przygotowanie
- Obierz ziemniaki i zetrzyj je na tarce o małych oczkach.
- Do startych ziemniaków dodaj jajko, sól i mąkę. Mieszaj, aż masa zgęstnieje tak, że łyżka będzie stała pionowo.
- Gotowe ciasto przecieraj przez sito do halušków (jeśli nie masz sita do halušków, wystarczy zrobić duże otwory w pudełku np. po jogurcie) prosto na wrzącą, osoloną wodę.
- Poczekaj aż wypłyną i po minucie wyławiaj je łyżką cedzakową.
- W osobnym naczyniu rozrobnij bryndzę i wymieszaj ją z jogurtem naturalnym lub śmietaną na gładką masę.
- Nakładaj delikatnie pastę z bryndzy na lekko przestudzone halušky. Wymieszaj, aby dokładnie obkleiła halušky.
- Przysmaż na oleju słoninę (albo szynkę lub boczek). Okraś halušky omastą.
